به مناسبت فرارسیدن 15 لغایت 21 اسفند ماه و هفته منابع طبیعی در گفتگویی اختصاصی با محمدنور موسوی ، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان هرمزگان ، به بررسی چالش های این حوزه در استان هرمزگان پرداختیم که تقدیم حضورتان می گردد :
در ابتدا خود را معرفی و سوابق کاری خودرا شرح دهید ؟
محمد نور موسوی هستم . کار خود را از کارشناسی در کمیته کشاورزی جهاد سازندگی شروع کردم که بعد از آن منتقل شدم به منابع طبیعی به عنوان کارشناس مرتع و سپس به عنوان رئیس اداره مرتع و سپس معاون فنی و بازرسی اداره کل و در حال حاضر عهده دار مدیریت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان هرمزگان هستم .
اهمیت منابع طبیعی و آبخیز داری از دیدگاه شما در چه سطحی قرار دارد:
در ارتباط با اهمیت منابع طبیعی و آبخیزداری ، هر کشور میراثی از گذشتگان برای آیندگان به جا گذاشته شده است که می تواند میراث طبیعی آن منطقه باشد ، که ما از آن بهره برداری میکنیم.
بهره برداری از منابع طبیعی بایستی مستمر و پیوسته باشد و بر همین اساس وظیفه اداره کل منابع طبیعی حفاظت ، احیا ،توسعه وبهره برداری بهینه از این منابع خدادادی است .
وظیفه داریم آنچه را که داریم مراقبت و احیا کنیم و در توسعه وبهره برداری از آن فعال باشیم به طوریکه اصل آن را در بهره برداری از دست ندهیم.
حفاظت در عرصه منابع طبیعی یک اصل مهم است ، در این خصوص چه فعالیتهایی انجام شده است ؟
در موضوع حفاظت می توان گفت که سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ، وزارت جهاد کشارزی ، دولت ، قوه قضائیه و ثبت اسناد کمک زیادی کرده اند تا اسناد کل عرصه های ملی در استان اخذ شده و در عرصه 6 میلیون 950 هزار هکتار بیش از 1000 فقره سند صادر شده است . همچنین در حریم 60 متر نیز 102 فقره سند صادرشده و مالکیت دولت تثبیت شده است .
استان هرمزگان استان خشک و بیابانی است و وجود جنگل و فضای سبز اهمیت خاصی دارد . عملکرد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری دراین خصوص چگونه بوده است ؟
استان هرمزگان استانی است که شرایط آب و هوایی سخت و شکننده ای دارد از این رو خیلی از این مناطق به دلیل شکنندگی بیابانی است.
1 میلیون 565 هکتار از مساحت استان ما بیابانی است و این عرصه بیشتر در حوزه شرق استان مثل شهرستان جاسک و سیریک قرار گرفته اند ؛ البته پتانسیل های بسیار خوبی هم در استان دارا هستیم و ما بیشترین طول نوار ساحلی را در هرمزگان داریم که از این رو بدون احتساب جزایر می باشد
ما بیش از هزار کیلومتر طول نوار ساحلی را داریم و وجود جنگل هایی در حدو فاصل جذر و مد دریا نظیر جنگل های مانگرو و در خور آذینی چندل نیز داریم . به عبارتی در هفت شهرستان ساحلی جنگل های حرا وجود دارد .
این جنگل ها ازلحاظ تولید اکسیژن دارای اهمیت بوده و باعث حفاظت از سواحل و رونق اکوتوریسم می شود . .همچنین با افزایش تولید آبزیان ضریب امنیت غذایی را افزایش می دهد.
در توسعه جنگل های حرا کارهای بسیار خوبی در استان هرمزگان انجام شده است .در سه سال گدشته بیش از 5 میلیون نهال حرا کشت و تولید شده است که بطور متوسط سالیانه یک میلیون پانصد هزار نهال تولید گشته است .کشت نهال حرا با کمک و مساعدت 15 گروه از جوامع محلی انجام شده است .مشارکت مردم در تولید و کشت نهال به خصوص تعاونی های بند ب ماده 29 محرز می باشد .. مسئولین استانی و کشوری و همچنین صنایع غرب بندرعباس دراین موضوع نقش فعال داشتند .
وضعیت سایرجنگل ها و عرصه های منابع طبیعی درهرمزگان چگونه است ؟
جنگل های حرا و سایر پوشش های جنگلی در طول نوار ساحلی خلیج فارس بیشترین سطح پوشش را دارد .در پارسیان پوشش کهور ایرانی را داریم . در بندرلنگه آکاسیا و در بندرخمیر آکاسیا وکنار را داریم . در شرق استان نیز جنگلهای جگین ، گابریک و سدیچ وجود دارد . درتوسعه و احیای جنگلها هم کارهای بسیار خوبی انجام شده من جمله ایجاد 52 هزار هکتار جنگل دست کاشت که با مشارکت مردم انجام شده است .
در شمال بندرعباس ودر ارتفاعات، جتگل های ایران تورانی را داریم نظیر بنه بادام و زیتون که 213 هزار هکتار را شامل می شود .
فعالیت هرمزگان در طرح کاشت یک میلیارد درخت در کشور درچه مرحله ای است؟
طرح کاشت یک میلیارد درخت که توسط مقام معظم رهبری ازسال 1401 آغاز شد و.هرمزگان نیز در این راستا 5 ملیون وپانصد هزار نهال در سال گذشته تولید وکشت کرده است .در این خصوص نیز بیش از 45 گونه گرمسیری در نهالستانهای باغو جاسک تولید می شود .
اکنون به مرحله ای رسیدیم که جوامع محلی خود به تولید و کشت نهال حرا روی آورده اند .سه نوع نهال تولید می شود که شامل نهال های جنگلکاری وبیابان زدایی نظیر آکاسیا و کنار و کهور ایرانی یا برای فضای سبز است یا زراعت چوب نظیر اکالیپتوس میباشد.
آیا استان هرمزگان در حوزه منابع طبیعی دارای شاخص خاصی می باشد ؟
تولید نهال با توجه به فصول کشت در طول سال بصورت مستمر ادامه دارد و این یکی ازویژگی های استان هرمزگان در تولید نهال است .
به نظر می رسد ،مهمترین دغدغه درحال حاضر حوزه منابع طبیعی استان هرمزگان خشکسالی ،فرونشستها و ریزگردها و هرزآبها می باشد ، نظر شما چیست؟
استان هرمزگان استان خشکی است و ما همیشه میزبان سیل و خشکسالی هستیم که این باعث ایجاد ریزگردها شده و وجود جنگل ها در این زمینه بسیار موثراست .
استفاده از هرزآبها در توسعه جنگل از قدیم الایام رواج داشته و مردم بومی انجام می دادند . بیش از 45 هزار هکتار در مدیریت هرزآبها فعالیت انجام شده و بند و بندسار ایجاد شده است .
افت آبهای زیر زمینی یک از دغدغه های امروز ماست . بایستی در بالادست سد جگین ، میناب ، سرنی ، شمیل و نیان فعالیت های آبخیزداری انجام شود . در سایر مناطق نیز بایستی فعالیتهای آبخیزداری انجام شود که خداراشکر مردم بسیار استقبال خوب می کنند .در غرب استان که ما 72 گنبد نمکی داریم که بسیاری از زمینهای کشاورزی و منابع آبهای زیرزمینی و سطحی را از بین می برد و آبخیزداری در این خصوص موثراست .
ریزگردها نیز از مسائل مهم جامعه مردم شرق هرمزگان می باشد و به زیرساختهای اقتصادی زیان زده و همچنین به اراضی کشاورزی، منازل ، خطوط برق و جاده های مواصلانی خسارت وارد می کند وحتی باعث افزایش بیماریهای عفونی می گردد .
.البته فعالیتهای خوبی انجام شده است و در طول10 کیلومتر در مسیرلیردف جنگلکاری و بیابان زدایی و تثبیت شن انجام شده و باعث ماندگاری و تثبیت مردم شده است
مشارکت مردم در این حوزه چگونه است ؟
مشارکت مردم هرمزگان در اجرای پروژه های منابع طبیعی و آبخیزداری بسیار زیاد است .بطوریکه در شهرستان بشاگرد فقط نقشه ، نظارت و سیمان تهیه شده و اجرا توسط خود مردم انجام می شود .
اولین مجمع خیرین آبخیزداری کشور در هرمزگان تاسیس شد و مردم بستک بیش از 40 میلیارد تومان در این امر خیر مشارکت کردند .
شوراها و دهیاران نیز نقش بسیار سودمندی در احداث بوستان های روستایی داشتند و ما آمادگی اجرای این طرح را برای سایر روستاها داریم .
توسعه سرمایه گذاری در هرمزگان بی وقفه درحال توسعه است و این توسعه منجر به کاهش حوزه منابع طبیعی می شود .راهکارچیست ؟
استان هرمزگان به واسطه توسعه همه جانبه در بخش های صنعتی ، کشاورزی و شیلاتی ، بیشترین سطح تخصیص اراضی را دارد . تا کنون بیش از 45 هزارهکتار از اراضی در چندین سال اخیر فقط جهت اراضی پرورش میگو اختصاص داده شده است و هرچند تا کنون کسی معطل زمین جهت سرمایه گذاری نمانده است اما باید به فکر منابع طبیعی هم بود چراکه فرونشست های زمین به خصوص در شرق هرمزگان و افت آبهای زیرزمینی یک هشدار جدی در مسیر توسعه می باشد و یا حداقل فعالیتهای آبخیزداری را توسعه دهیم تا جبران گردد..
بهره برداری از سرزمین بایستی متناسب با پتانسیل آن منطقه باشد .به قولی بطوری بهره برداری شود که به اصل سرمایه خسارتی وارد نشود .
مثلا در کشت گیاهان دارویی بطوری عمل کنیم که به اصل مرتع خسارتی وارد نشود یا در استفاده از آبهای زیرزمینی به نحوی استفاده شود که باعث فرونشست نشود یا در حوزه کشاورزی به نحوی عمل شود که با حفاظت خاک همراه باشد و باعث ایجاد ریز گرد نشود .
هرزآبهای استان همه به خلیج فارس ودریای عمان می ریزند در حالیکه می توان کاری کرد که می توان با پخش سیلاب و آبخیزداری این آب ها را سفره های آب زیرزمینی افزایش داد و در نتیجه پوشش گیاهی را افزایش داد .
و جمله پایانی؟
ضمن تشکر از رسانه خوب هرمزگان گویا از مشارکت همه مردم در پویش های مردمی در حوزه منایع طبیعی تشکر و قدردانی می کنم .